Forkliftler, sanayi ve lojistik başta olmak üzere birçok sektörde iş gücünü hafifleten ve iş güvenliğini destekleyen makineler arasında yer alır. Ancak bu güçlü ekipmanların güvenli bir şekilde kullanılabilmesi için operatörlerin belirli bir eğitimden geçmiş ve yasal gereklilikleri yerine getirmiş olmaları şarttır. Türkiye’de forklift kullanımı yalnızca belge sahibi, eğitimli kişiler tarafından yapılabilir.

Bu yazıda, forklift operatörü olmak isteyenlerin bilmesi gereken tüm yasal süreçleri, alınması gereken sertifikaları ve eğitim sürecine dair detayları ele alıyoruz.

Forklift Operatörü Olmak İçin Gerekli Belgeler

Forklift operatörlüğü, Türkiye’de belirli kurallara ve mevzuata tabi bir meslektir. Forklift kullanmak isteyen bir kişinin aşağıdaki belgelere sahip olması zorunludur:

• G Sınıfı Ehliyet: Forklift kullanımı için özel bir sürücü belgesi gereklidir. Bu, eski sistemde "G sınıfı" olarak adlandırılan ehliyettir. Yeni düzenlemelerde ise bu belge, "İş makinesi operatör belgesi" ile tamamlanır.

• Forklift Operatör Belgesi (SRC Sertifikası değil!): Milli Eğitim Bakanlığı’na bağlı yetkili kurumlardan alınması gereken resmi bir sertifikadır.

• İş Güvenliği Eğitimi Belgesi: Çalışan kişinin, iş sağlığı ve güvenliği eğitimi almış olması da yasal bir zorunluluktur.

Bu belgeler, yalnızca işverenin değil, denetleyici kurumların da incelemesi gereken yasal dokümanlardır.

Forklift Operatörlük Eğitimi Nasıl Alınır?

Forklift kullanmak isteyen kişiler, yetkili eğitim kurumlarına başvurarak bu eğitimi alabilirler. Eğitim süreci hem teorik hem de pratik olmak üzere iki aşamalıdır:

Teorik Eğitimde Verilen Konular:

• Forkliftin teknik yapısı

• Denge prensipleri ve kaldırma kapasitesi

• İş sağlığı ve güvenliği kuralları

• Tehlikeli durumlar ve kazalardan korunma

• Yasal düzenlemeler

Pratik Eğitimde Verilen Uygulamalar:

• Forklifti çalıştırma ve durdurma

• Paletli yükleri güvenli taşıma

• Dar alanlarda manevra

• Rampa ve eğimli yüzeylerde forklift kullanımı

Eğitim sonunda yapılan yazılı ve uygulamalı sınavdan başarıyla geçen adaylara Forklift Operatörlük Sertifikası verilir.

Eğitimin Süresi ve Geçerliliği

Forklift eğitimi genellikle 32 ila 40 saat arasında tamamlanır. Bu süre içerisinde hem teorik hem pratik bilgiler sunulur. Sertifikaların geçerliliği, eğitim kurumuna ve düzenleyen kuruma göre değişiklik gösterse de genellikle süresizdir. Ancak bazı iş yerleri, belirli aralıklarla yenileme eğitimi talep edebilir.

Ayrıca, forklift operatör belgesi tek başına yeterli değildir. Çalışılan her iş yerinde alınan belgeye ek olarak, oryantasyon eğitimi ve iş başı eğitimi alınması gerekir. Bu sayede operatör, iş yerinin özel koşullarına uyum sağlar.

Yasal Mevzuatlara Göre Operatörlük Şartları

Türkiye’de forklift operatörlüğü; 6331 sayılı İş Sağlığı ve Güvenliği Kanunu ve İş Ekipmanlarının Kullanımında Sağlık ve Güvenlik Şartları Yönetmeliği kapsamında düzenlenmektedir.

Bu yönetmelikler doğrultusunda:

• Forklift kullanan kişi mutlaka yetkilendirilmiş olmalıdır.

• Forkliftin periyodik kontrolleri yapılmalı ve operatör bu kontrollerden haberdar olmalıdır.

• Operatörler kişisel koruyucu donanımları (baret, çelik burunlu ayakkabı, yelek vb.) kullanmakla yükümlüdür.

Forklift Operatörlüğü Neden Önemlidir?

Görünüşte basit gibi görünen forklift kullanımı, aslında büyük sorumluluk gerektirir. Yüklerin dengesiz taşınması, kapasitenin üzerinde kaldırma yapılması veya rampalarda yanlış manevra gibi hatalar, ciddi iş kazalarına neden olabilir. Bu nedenle profesyonel bir eğitim süreci, hem operatörün güvenliği hem de işletmenin sorumluluğu açısından hayati önem taşır.

Sonuç: Bilinçli Operatör, Güvenli İş Alanı

Forklift operatörlüğü, sadece bir iş makinesi kullanmak değil; aynı zamanda yüksek dikkat, teknik bilgi ve yasal sorumluluk gerektiren bir meslektir. Eğitimsiz bir şekilde forklift kullanmak hem insan hayatını riske atar hem de işveren açısından ciddi yasal yaptırımlar doğurabilir.

Bu nedenle işverenlerin, forklift kullanacak personelleri yalnızca belgeli ve eğitimli kişilerden seçmesi; çalışanların ise bu konuda bilinçli davranması büyük önem taşır.

Değerli takipcilerimiz bir sonraki konumuzu okumak isterseniz aşağıdaki bağlantıya tıklayabilsiniz. 

Bir sonraki makalemiz

Forklift Kullanımında Güvenlik Önlemleri